دستور زبان فارسی
من در این نوشته بخشی از دستور زبان فارسی را به طور خلاصه توضیح می دهم. که امیدوارم قابل استفاده عزیزان قرار بگیرد. در این قسمت به اصلی ترین رکن زبان فارسی یعنی جمله می پر دازیم.
جمله
مجموعه ی کلمات به هم پیوسته که پیامی را میرساند و دارای اجزاء و ارکان هستند. به قسمتهایی که حذف آنها ساختمان را از هم می پاشد ارکان جمله گویند و اجزای جمله آنها هستند که حذفشان به ساختمان جمله آسیبی نمی رساند .
اقسام جمله از لحاظ پیام رسانی
1- خبری :جمله ای که به صورت اِخباری یا التزامی ومثبت یا منفی درباره تحقق کاری یاحالتی سخنی گویند :هوا سرد است.
2- پرسشی: جمله ای که به وسیله آن،ظاهراً یا حقیقتاً درباره امری پرسش شود : حال شما چطور است.
3- امری :که راجع تحقق کار یا حالتی درخواستی صورت می گیرد:عصبانی نشوید.وجه امری شامل دو صورت امرو نهی (رایج در زبان عربی )است. در جمله های امری خطابی معمولاً ًنهاد خذف میشود:افسوس نخور
4- عاطفی :جمله ای که با آن عواطف و احساسات انسانی بیان می شود ،از قبیل تحسین، تمجید،تعجب، آرزو،افسوس:شما چقدر خوش ذوق هستید .
اقسام جمله از لحاظ نظم
1- جمله مستقیم:که ارکان یا اجزای آن در جای خود قرار دارد :علی دیروز مارا به خانه خود دعوت کرد .
2- جمله غیر مستقیم: جمله ای که نظم دستوری یک یا چند رکن یا جزء آن به هم خورده است که برای تنوع بخشیدن به جمله به کار می رود . از نمونه های خوب کاربرد چنین جملات درآثار جلال آل احمد به چشم می خورد .
امیدوارم خسته نشده باشید؛ اگر هم هستی کمی استراحت کنید و یک نوشیدنی بنوشید تا خستگی برطرف شود و بقیه مطالب را بخوانید .
اقسام جمله از لحاظ فعل
1- جمله فعلی: جمله ای که دارای فعل تام است:ماه تابید .
2- جمله اسنادی: جمله که دارای فعل ربطی است : امین با هوش است .
3- جمله بی فعل : جمله ای که فعل ندارد.
اقسام جمله دارای فعل
جمله ساده:جمله دارای یک فعل است:امین خوابید
جمله مرکب:جمله ای که دارای بیش از یک فعل است:همین که به خانه رسیدم مهمان آمد.
اقسام جمله های مرکب
1- ترکیبی از جمله های کامل : می دانستیم با نخستین چراغ شادی ها همه باز خواهد گشت و ما بازخواهیم خندید.
2- ترکیب شده از جمله های ناقص وکامل:به درماندگان یاری رسان تا خدا مدد کارت باشد .
جمله های پایه و پیرو
جمله کامل را جمله پایه می نامند . جمله پایه مقصود اصلی نویسنده و یا گوینده را بیان می کند ولی جمله ای را که به تنهایی معنایی روشن ندارد و معنای آن با جمله پایه کامل می شود جمله پیرو نامیده شده است .
جمله پیرو معمولا مفهمومی از قبیل علت ، شرط ، نتیجه ، زمان و مکان را به آن می افزاید . جمله پیرو همواره ناقص است و معمولاً با حرف ربط می آید و گاه پیش و گاه پس از جمله پایه قرار می گیرد .
جمله معترضه
جمله ای است که حذف آن به مفهوم اصلی جمله آسیب نمی رساند . اینگونه جمله ها معمولاً مفهومی از قبیل دعا ، نفرین ، آرزو و یا توضیحی را به مفهوم اصلی جمله می افزاید . جمله معترضه معمولاً بین دو خط تیره و به طور مستقل یا پس از حرف ربط می آید . مانند : ستاره های – کوچک و بزرگ – در آسمان می درخشیدند .
در پستهای بعدی در باره موضوعات دیگر برایتان خواهم نوشت .
در پناه حق
ارسال شده در تاریخ 25/5/1386
سلام
سال 86 وبلاگ قلم سفید را راه انداختم بعداز مدتی وقت نداشتم بروزش کنم برای همین یوزرنیم و ژسوردش را فراموش کردم . و از طریق ژارسی بلگ نتوانستم یوزر و ژسوردم را بدست آورم . فلذا مطالب وبلاگ قبلی را در تاریخی که منتشر کردم ام در این وبلاگ قرار می دهم و انشالله در این وبلاگ بیشتر خواهم نوشت .
آدرس وبلاگ قبلی ام http://ghalamsefid.parsiblog.com/
